Musea in Gdansk

Museumliefhebbers kunnen in Gdansk kiezen uit verschillende boeiende musea om te bezoeken. Duik in de geschiedenis van Polen in het Nationaal Museum, bekijk de maritieme geschiedenis in het Nationaal Maritiem Museum of leer alles over de Tweede Wereldoorlog in het gelijknamige museum. Iets wat echt typisch voor Gdansk is, is het Hevelianum. Dit museum is gewijd aan de astronoom Jan Hevelius die hier in Gdansk geboren is.

Op deze pagina vind je een overzicht van de meest interessante musea van Gdansk.

Sinds 31 augustus 2014 kunnen bezoekers in het Centrum voor Europese Solidariteit in Gdansk terecht om te leren over de geschiedenis van Solidariteit, de Poolse vakbondsbeweging, evenals andere oppositiebewegingen uit het communistische Oost Europa. Om zijn doel te benadrukken, werd het Centrum ontworpen om langs de buitenzijde te lijken op de gebouwen van de Gdansk Scheepswerf. Ook de openingsdatum werd doelbewust gekozen: in 1980 werd de overeenkomst van Gdansk getekend die de staking bij de arbeiders van de scheepswerf beëindigde, een historische gebeurtenis. In het gebouw van het Centrum voor Europese Solidariteit is zowel een museum met ruim 2000 stukken als een bibliotheek met meer dan 100 000 boeken en documenten ondergebracht. Verder wordt hier ook academisch onderzoek verricht en wordt er ruimte voorzien voor conferenties en tijdelijke tentoonstellingen.

Tijdens een bezoek aan het Historisch Museum van Gdansk kom je te weten hoe welvarend de stad in het verleden was, en hoe die welvaart precies tot stand kwam, een verhaal van meer dan 1000 jaar. Het Museum is verspreid over een aantal gebouwen in de oude binnenstad, onder meer het Ophagenhuis, het raadhuis, het Arturhof en het Poolse Post Museum. De gebouwen zelf op zich al een indrukwekkend onderdeel van de historie van Gdansk, en bevatten hele collecties en getuigenissen die het verhaal verder illustreren. In het oude Stadhuis bevinden zich bijvoorbeeld meer dan 600 zilveren stukken, die het tijdperk van de zilversmeden belichten, maar ook het leven van de gewone burger komt aan bod. Je werpt een blik in de huizen en kantoren van vlak voor de oorlog, een leven dat abrupt zou eindigen.

De geschiedenis van het Nationaal Museum gaat terug naar het einde van de 19e eeuw, en sinds 1972 werd het gevestigd in Gdansk. Haar voornaamste locatie is een voormalig Franciscanenklooster, waar de eerste exhibities al plaatsvonden sinds de oprichting. Het toenmalige Stadtmuseum stelde voornamelijk historische kunstwerken tentoon, een collectie die aanzienlijk werd vergroot sinds de vereniging met het Kunstgewerbemuseum in 1884. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gingen vele kostbare stukken verloren, alsook de bibliotheek en delen van het archief. Het Nationaal Museum herwon wat van zijn prestige toen Het Laatste Oordeel van Hans Memling terugkeerde naar haar bakermat. Tegenwoordig is haar collectie zo uitgebreid, dat ze werd verdeeld over verschillende locaties, waaronder De Groene Poort, dat werd gebouwd voor de koninklijke familie.

Zoals de naam duidelijk weergeeft, werd het Museum van de Tweede Wereldoorlog in Gdansk gewijd aan de Tweede Wereldoorlog, met een focus op Polen en haar inwoners. Niet verwonderlijk, aangezien die in deze stad begon. Het moderne gebouw werd ontworpen door Kwadrat en opende zijn deuren in 2008, in aanwezigheid van Donald Tusk. Het gebouw werd opgedeeld in drie grote hallen, die symbool staan voor de wisselwerking tussen verleden, heden en toekomst. Maar het meest opvallende onderdeel van de façade is wellicht de schuine, rode toren met glazen wand. Daarin werd de bibliotheek ondergebracht, alsook lees-en conferentiezalen, samen met restaurants en cafés. Vanuit de glazen wand heb je een prachtig zicht over de Motlawarivier en een panorama van Gdansk.

Het Nationaal Maritiem Museum in Gdansk heeft als missie de bescherming van het culturele en technische maritieme erfgoed, onder meer door het verzamelen en bewaren van historische monumenten die te maken hebben met het maken van boten en schepen, navigatie op rivieren en de zee, visserij, zeilen, maritieme wetenschap en educatie. Daarnaast willen ze ook het belang van de maritieme geschiedenis van Polen promoten. Daarvoor doen ze ondermeer onderzoek in het veld. Oorspronkelijk werd het Nationaal Maritiem Museum ondergebracht in de middeleeuwse Kraan van Gdansk, maar opende sindsdien verschillende takken in ondermeer de Rozewie Vuurtoren, en de laatste in Tczew, het Scheepswrak Conservatie Centrum.

Het Poczta Polska is het oude Poolse Postgebouw. Tegenwoordig vormt het museum onderdeel van het Historisch Museum van Gdansk. Het gebouw huisveste in lang vervlogen tijden van de nationale post van Polen. Tijdens de geschiedenis vormde het gebouw waarschijnlijk ook het hoofdkantoor van de inlichtingendiensten voor de Poolse overheid, al is dat feit nooit officieel bevestigd. Het gebouw van de Poczta Polska was bijna volledig vernietigd tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog, maar werd nadien gereconstrueerd. Het doet nog steeds dienst als postgebouw, maar er is ook ruimte gemaakt voor een klein museum gewijd aan de eerste slag van de Tweede Wereldoorlog, net als een tentoonstelling over de geschiedenis van de Poolse Post tot aan die veldslag.

Gdansk is de geboortestad van Jan Hevelius, de befaamde astronoom uit 1611. Niet verwonderlijk dat de man een eigen museum kreeg, het Hevelianum. Op een heuvel die uitkijkt over de stad staat Fort Grodzisko, waarbinnen het Hevellianum werd ondergebracht. Het centrum is zowel museum als een wetenschappelijk park. De Wehikl Czasu, letterlijk vertaald als Tijdmachine, bevindt zich in de bakstenen tunnels van het fort en laten zien hoe het er uitgezien moet hebben toen het gebouwd werd in de 19e eeuw. Daarnaast is er ook Z Energia, Met Energie, het onderdeel dat gewijd werd aan Hevelius. Het brengt wetenschap op een toegankelijke manier tot bij de mensen, met machines, computers en interactieve gadgets. Bezoekers van alle leeftijden komen in aanraking met de wetten van de fysica en astronomie, gemakkelijk uitgelegd zodat zelfs het kleinste kind mee is. Een echte aanrader voor wie met het gezin op stap is in Gdansk.

De Sala BHP in Gdansk dateert al van de tweede helft van de 19e eeuw, en was oorspronkelijk een houten of hout-en-bakstenen gebouw. Dit was waar zich toen de Koninklijke, en later zelfs Keizerlijke, Scheepswerf zich bevond. In de Sala BHP vonden de historische onderhandelingen plaats tijdens de beruchte stakingen van augustus 1980, en de Augustus Overeenkomsten werden hier getekend op 1 september. In de hal staat een kleine tentoonstelling met foto’s en afbeeldingen uit die periode, toen de Solidariteitsbeweging van Gdansk op het hoogtepunt van haar macht was, net als beeltenissen uit het Communistische tijdperk en vlaggen en banieren van de Solidariteit. Het meest opvallende stuk in de tentoonstelling, die passend Scheepswerf Solidariteit werd gedoopt, is de reconstructie van de lange tafel waaraan de onderhandelingen plaatsvonden.